شنبه ۲۹ دي ۱۴۰۳
Tut24 آموزش برنامه نویسی و مجله تخصصی فناوری ورود/عضویت

آموزش پایتون - راه‌اندازی محیط پایتون

پایتون در انواع مختلفی از پلتفرم‌ها شامل لینوکس و مک‌اواس (Mac OS X) در دسترس است. از جمله سایر پلتفرم ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • یونیکس (سولاریس، لینوکس، فری‌بی‌است، AIX، HP/UX، سان‌اواس (SunOS)، IRIX و غیره)
  • ویندوز 9x/NT/2000
  • مکینتاش (اینتل، پاور پی‌سی (PPC)، 68K)
  • OS/2
  • DOS (نسخه‌های متعدد)
  • PalmOS
  • تلفن‌های همراه نوکیا
  • Windows CE
  • Acorn/RISC OS
  • BeOS
  • آمیگا
  • VMS/OpenVMS
  • QNX
  • VxWorks
  • Psion

استفاده از پایتون همچنین برای ماشین‌های مجازی جاوا و .NET نیز امکان پذیر شده است.

راه‌اندازی محیط محلی (Local Environment Setup)

یک پنجره ترمینال باز کنید و عبارت "python" را تایپ کنید تا بفهمید آیا پایتون از قبل نصب شده است و نسخه‌ای از آن در سیستم شما در دسترس است یا خیر. اگر پایتون از قبل نصب شده است، پیامی مشابه زیر را دریافت خواهید کرد:

$ python
Python 3.6.8 (default, Sep 10 2021, 09:13:53)
[GCC 8.5.0 20210514 (Red Hat 8.5.0-3)] on linux
Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information.
>>>

دریافت پایتون

کد منبع، باینری‌ها، مستندات، اخبار و غیره بروز و جاری، در وبسایت رسمی پایتون https://www.python.org در دسترس است.

شما می‌توانید مستندات پایتون را در https://www.python.org/doc مشاهده کنید. مستندات در فرمت‌های HTML، PDF و PostScript در دسترس هستند.

نصب پایتون

توزیع پایتون برای انواع مختلفی از پلتفرم‌ها در دسترس است. شما فقط باید کد باینری قابل اجرا برای پلتفرم خود را دانلود و آن را نصب کنید.

اگر کد باینری برای پلتفرم شما در دسترس نیست، نیاز به یک کامپایلر C برای کامپایل کردن دستی کد منبع دارید. کامپایل کردن کد منبع امکان انعطاف بیشتری در انتخاب ویژگی‌هایی که در نصب خود نیاز دارید، می‌دهد.

در زیر یک مرور سریع از نصب پایتون بر روی انواع پلتفرم‌ها آورده شده است:

نصب پایتون بر روی یونیکس و لینوکس (Unix and Linux Installation)

مراحل ساده نصب پایتون بر روی دستگاه یونیکس/لینوکس به شرح زیر است:

  • یک مرورگر وب باز کنید و به https://www.python.org/downloads بروید.

  • پیوند را دنبال کرده و کد منبع فشرده را برای یونیکس/لینوکس دانلود کنید.

  • فایل‌ها را دانلود و از حالت فشرده خارج کنید.

  • ویرایش فایل Modules/Setup را انجام دهید اگر می‌خواهید برخی از گزینه‌ها را سفارشی‌سازی کنید.

حالا دستورات زیر را اجرا کنید:

$ run ./configure script
$ make
$ make install

این عملیات پایتون را در مکان استاندارد /usr/local/bin و کتابخانه‌های آن را در مسیر /usr/local/lib/pythonXX نصب می‌کند که در آن XX نسخه پایتون است.

استفاده از دستور Yum

Red Hat Enterprise Linux (RHEL 8) به طور پیش فرض Python 3 را نصب نمی‌کند. معمولاً بر روی CentOS و سایر نسخه‌های مشابه از دستور yum استفاده می‌کنیم. روش نصب Python-3 در RHEL 8 به شرح زیر است:

$ sudo yum install python3

نصب بر روی ویندوز (Windows Installation)

مراحل نصب پایتون بر روی دستگاه ویندوز به شرح زیر است:

  • یک مرورگر وب باز کنید و به https://www.python.org/downloads بروید.

  • با کلیک روی لینک فایل نصب‌کننده ویندوزی python-XYZ.msi می توانید آن را دانلود کنید (که در آن XYZ نسخه مورد نیاز شما برای نصب است).

  • فایل دانلود شده را اجرا کنید. این کار باعث ظاهر شدن ویزارد نصب پایتون می‌شود که بسیار آسان است. فقط تنظیمات پیش‌فرض را قبول کنید، منتظر تکمیل نصب باشید .

نصب بر روی مکینتاش (Macintosh Installation)

مک‌های اخیر دارای پایتون نصب شده هستند، اما ممکن است چند سال قدیمی باشد. برای دریافت نسخه فعلی همراه با ابزارهای اضافی برای پشتیبانی از توسعه در مک، به http://www.python.org/download/mac مراجعه کنید.

توسعه مک توسط جک جانسن (Jack Jansen) دنبال می شود و شما می‌توانید به مستندات آن در وب‌سایت او در آدرس http://www.cwi.nl/~jack/macpython.html دسترسی داشته باشید. همچنین شما می‌توانید آنجا جزئیات نصب برای Mac OS را پیدا کنید.

تنظیم PATH

در اغلب موارد، برنامه‌ها و فایل‌های قابل اجرا در دایرکتوری‌های مختلفی ممکن است قرار گرفته باشند. به همین دلیل، سیستم‌عامل‌ها یک راه حل مسیریابی فراهم می‌کنند که فهرستی از دایرکتوری‌هایی که سیستم عامل در آن‌ها به دنبال فایل‌های قابل اجرا می‌گردد، را ارائه می‌دهند.

این مسیر در قالب یک متغیر محیطی ذخیره می‌شود که توسط سیستم عامل با یک نام مشخص شده است. این متغیر شامل اطلاعاتی است که به محیط خط فرمان و سایر برنامه‌ها ارائه می‌شود.

در سیستم‌های یونیکس، این متغیر به نام PATH شناخته می‌شود و در ویندوز با نام Path نمایش داده می‌شود (در یونیکس، حروف بزرگ و کوچک معین کننده‌ هستند، اما در ویندوز اینگونه نیست).

در محیط Mac OS، جزئیات مدیریت مسیر توسط برنامه نصب انجام می‌شود. برای اجرای مفسر پایتون از هر دایرکتوری مشخصی، باید مسیر دایرکتوری پایتون را به متغیر مسیر (PATH) خود اضافه نمایید.

تنظیم مسیر در یونیکس/لینوکس

برای اضافه کردن دایرکتوری پایتون به مسیر در یونیکس، مراحل زیر را دنبال کنید:

  • در پوسته csh - دستور setenv PATH "$PATH:/usr/local/bin/python" را تایپ کنید و Enter را فشار دهید.

  • در پوسته bash (لینوکس) - دستور export PATH="$PATH:/usr/local/bin/python" را تایپ کنید و Enter را فشار دهید.

  • در پوسته sh یا ksh - دستور PATH="$PATH:/usr/local/bin/python" را تایپ کنید و Enter را فشار دهید.

  • توجه - /usr/local/bin/python مسیر دایرکتوری پایتون است

تنظیم مسیر در ویندوز

برای اضافه کردن دایرکتوری پایتون به مسیر در ویندوز، مراحل زیر را دنبال کنید:

در خط فرمان - دستور زیر را تایپ کنید و Enter را فشار دهید.

path %path%;[آدرس محل نصب پایتون]

متغیرهای محیطی پایتون

در زیر متغیرهای محیطی مهمی که توسط پایتون قابل تشخیص هستند آمده است:

ردیف متغیر و توضیحات
۱

PYTHONPATH (مسیر پایتون)

نقشی مشابه PATH دارد. این متغیر به مفسر پایتون می‌گوید که فایل‌های ماژولی که در برنامه‌ای وارد می‌شوند را در کجا پیدا کند. باید شامل مسیر کتابخانه منبع پایتون و مسیرهای حاوی کد منبع پایتون باشد. گاهی اوقات PYTHONPATH توسط نصاب پایتون پیش‌تنظیم شده است.
۲

PYTHONSTARTUP (شروع پایتون)

حاوی مسیر یک فایل مقدماتی حاوی کد منبع پایتون است. هر بار که شما مفسر را راه‌اندازی می‌کنید، اجرا می‌شود. در Unix به نام .pythonrc.py است و دستوراتی را که ابزارها را بارگیری می‌کند یا PYTHONPATH را تغییر می‌دهد، شامل می‌شود.
۳

PYTHONCASEOK (PYTHONCASEOK)

در سیستم عامل ویندوز، متغیر محیطی PYTHONCASEOK برای تشخیص اولین تطابق بدون در نظر گرفتن حالت حروف در عملیات وارد کردن ماژول‌های پایتون به کار می‌رود. برای فعال‌سازی این ویژگی، شما می‌توانید یک مقدار برای این متغیر تعیین نمایید.
۴

PYTHONHOME (خانه پایتون)

یک مسیر جایگزین جستجوی ماژول است. معمولاً در دایرکتوری‌های PYTHONSTARTUP یا PYTHONPATH جای‌گذاری می‌شود تا تعویض کتابخانه‌های ماژول را آسان کند.

اجرای پایتون

سه روش مختلف برای راه‌اندازی پایتون وجود دارد −

مفسر تعاملی

شما می‌توانید پایتون را از Unix، DOS یا هر سیستم دیگری که یک مفسر خط فرمان یا پنجره شل را در اختیارتان قرار می‌دهد راه‌اندازی کنید.

دستور python را در خط فرمان وارد کنید.

بلافاصله در مفسر تعاملی کدنویسی را شروع کنید.

$python # Unix/Linux
or
python% # Unix/Linux
or
C:> python # Windows/DOS

این لیست شامل گزینه‌های موجود در خط فرمان است −

شماره گزینه و توضیحات
1

-d

خروجی اشکال‌زدایی را فراهم می‌کند.
2

-O

بایت‌کد بهینه‌سازی شده را تولید می‌کند (موجب ایجاد فایل‌های .pyo می‌شود).
3

-S

برای جستجوی مسیرهای پایتون در زمان راه‌اندازی
4

-v

خروجی با جزئیات (اثر جزئیاتی در دستورات import دارد).
5

-X

استثنائات داخلی بر پایه کلاس را غیرفعال می‌کند (فقط از رشته‌ها استفاده می‌شود)
6

-c cmd

اسکریپت پایتون ارسال شده به صورت رشته‌ای cmd را اجرا می کند
7

file

اسکریپت پایتون را از فایل داده شده اجرا می کند

اجرای اسکریپت از خط فرمان

یک اسکریپت پایتون می‌تواند با فراخوانی مفسر بر روی برنامه شما در خط فرمان اجرا شود، مانند مثال زیر:

$python script.py # Unix/Linux

or

python% script.py # Unix/Linux

or

C: >python script.py # Windows/DOS

توجه − مخصوصا در لینوکس حتماً مطمئن شوید که وضعیت مجوزهای فایل، اجازه اجرا را می‌دهد.

محیط توسعه یکپارچه (IDE)

اگر سیستم شما یک برنامه کاربردی با رابط گرافیکی (GUI) دارد که پایتون را پشتیبانی می‌کند، می‌توانید پایتون را از یک محیط GUI اجرا کنید.

  • IDLE اولین محیط توسعه یکپارچه (IDE) برای پایتون در Unix است.

  • PythonWin اولین رابط کاربری ویندوز برای پایتون است و یک IDE با یک رابط گرافیکی است.

  • نسخه مکینتاش از پایتون همراه با محیط توسعه یکپارچه (IDE) IDLE از وبسایت اصلی قابل دریافت است و به عنوان فایل‌های MacBinary یا BinHex'd قابل دانلود است.

  بررسی اجمالی - درس قبلی
درس بعدی - سینتکس پایه