آموزش جاوا اسکریپت - بررسی اجمالی

جاوا اسکریپت چیست؟

جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی کامپیوتری پویا است. سبک است و بیشتر به عنوان بخشی از صفحات وب مورد استفاده قرار می گیرد، که اجرای آن به سرویس گیرنده اجازه می دهد تا با کاربر تعامل داشته باشد و صفحات پویا ایجاد کند. جاوااسکریپت یک زبان برنامه نویسی تفسیری با قابلیت های شی گرا است.

جاوا اسکریپت ابتدا با نام لایو اسکریپت شناخته شد، اما نت اسکیپ نام آن را به جاوا اسکریپت تغییر داد، احتمالاً به دلیل شباهتی که با زبان برنامه نویسی جاوا ایجاد می شود. جاوا اسکریپت اولین بار در Netscape 2.0 در سال 1995 با نام LiveScript ظاهر شد. هسته همه منظوره زبان در نت اسکیپ، اینترنت اکسپلورر و سایر مرورگرهای وب تعبیه شده است.

ECMA-262 یک نسخه استاندارد از زبان اصلی جاوا اسکریپت را تعریف می کند.

• جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی سبک و تفسیری است.
• جاوا اسکریپت برای ایجاد برنامه های کاربردی شبکه محور طراحی شده است .
• مکمل و یکپارچه با HTML می باشد
• جاوا اسکریپت یک زبان کراس پلتفرم می باشد

همانطور که گفتیم جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی قدرتمند و همه کاره است که در درجه اول برای توسعه وب سایت های پویا و تعاملی استفاده می شود. این یک زبان برنامه نویسی سطح بالا و شی گرا است که سبک وزن است و هم در سمت کلاینت (مرورگرهای وب) و هم در سمت سرور (Node.js) اجرا می شود.

جاوا اسکریپت یک زبان تفسیری است، به این معنی که قبل از اجرا نیازی به کامپایل ندارد. این امر توسعه و آزمایش سریع کد را آسان می کند.

برخی از ویژگی های کلیدی جاوا اسکریپت عبارتند از:

• نوع داده پویا: متغیرها در جاوا اسکریپت نیازی به اعلان با نوع داده خاصی ندارند، که نوشتن کد سریع و با هزینه کمتر را آسان می کند.
• توابع : توابع در جاوا اسکریپت را می توان مانند هر متغیر دیگری در نظر گرفت، که انتقال توابع به عنوان آرگومان به توابع دیگر یا برگرداندن توابع از توابع دیگر را آسان می کند.
• برنامه نویسی شی گرا مبتنی بر نمونه اولیه: در جاوا اسکریپت، اشیاء را می توان از اشیاء دیگر ایجاد کرد که امکان برنامه نویسی شی گرا انعطاف پذیر و پویا را فراهم می کند.
• برنامه نویسی ناهمزمان: جاوا اسکریپت امکان برنامه نویسی ناهمزمان را فراهم می کند، به این معنی که کد می تواند در پس زمینه اجرا شود در حالی که کدهای دیگر در حال اجرا هستند. این به ویژه برای برنامه های کاربردی وب که نیاز به رسیدگی به تعاملات کاربر و درخواست های سرور به طور همزمان دارند مفید است.

جاوا اسکریپت سمت کلاینت

جاوا اسکریپت سمت کلاینت رایج ترین شکل استفاده از جاوااسکریپت است. اسکریپت باید در یک سند HTML گنجانده شود یا به آن ارجاع داده شود تا کد توسط مرورگر تفسیر شود.

این بدان معناست که در یک صفحه وب نیازی به یک HTML ثابت نیست، بلکه می تواند شامل برنامه هایی باشد که با کاربر در تعامل هستند، مرورگر را کنترل می کنند و به صورت پویا محتوای HTML ایجاد می کنند.

مکانیسم سمت کلاینت جاوا اسکریپت مزایای زیادی نسبت به اسکریپت های سمت سرور CGI سنتی دارد. به عنوان مثال، ممکن است از جاوا اسکریپت برای بررسی اینکه آیا کاربر یک آدرس ایمیل معتبر را در فیلد فرم وارد کرده است یا خیر استفاده کنید.

کد جاوا اسکریپت زمانی اجرا می شود که کاربر فرم را ارسال می کند و تنها در صورتی که تمام ورودی ها معتبر باشند، به وب سرور ارسال می شوند.

جاوا اسکریپت می تواند برای انجام تعامل هنگام رویدادهای آغاز شده توسط کاربر مانند کلیک دکمه ها، پیمایش پیوندها و سایر اقداماتی که کاربر به طور صریح یا ضمنی شروع می کند استفاده شود.

مزایای جاوا اسکریپت

مزایای استفاده از جاوا اسکریپت عبارتند از -

• ارسال درخواست کمتر به سرور - می توانید ورودی کاربر را قبل از ارسال صفحه به سرور بررسی و تایید کنید. این کار باعث صرفه جویی در ترافیک سرور می شود که به معنای بار کمتری روی سرور شما است.

• بازخورد فوری به بازدیدکنندگان - بازدیدکنندگان سایت مجبور نیستند منتظر بارگذاری مجدد صفحه بمانند تا ببینند آیا فراموش کرده اند چیزی وارد کنند.

• افزایش تعامل - می‌توانید رابط‌هایی ایجاد کنید که وقتی کاربر با ماوس روی آن‌ها قرار می‌گیرد یا از طریق صفحه‌کلید آنها را فعال می‌کند، واکنش نشان دهند .

• رابط‌های غنی‌تر - می‌توانید از جاوا اسکریپت برای گنجاندن مواردی مانند مولفه‌های کشیدن و رها کردن (drag and drop) و اسلایدرها استفاده کنید تا یک رابط کاربری غنی به بازدیدکنندگان سایت خود بدهید.

محدودیت های جاوا اسکریپت

ما نمی توانیم جاوا اسکریپت سمت کلاینت را به عنوان یک زبان برنامه نویسی تمام عیار در نظر بگیریم زیرا فاقد ویژگی های مهم زیر است -

• جاوا اسکریپت سمت کلاینت اجازه خواندن یا نوشتن فایل ها را نمی دهد. 

• جاوا اسکریپت سمت کاربر نمی تواند برای برنامه های شبکه استفاده شود زیرا چنین پشتیبانی در دسترس نیست.

• جاوا اسکریپت سمت کاربر هیچ گونه قابلیت چند رشته ای یا چند پردازنده ای ندارد.

همانطور که گفتیم جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی سبک و تفسیری است که به شما اجازه می دهد تا تعامل را در صفحات HTML ایستا ایجاد کنید.

ابزارهای توسعه جاوا اسکریپت

یکی از نقاط قوت جاوا اسکریپت این است که به ابزارهای توسعه ی گران قیمت نیاز ندارد. می توانید با یک ویرایشگر متن ساده مانند Notepad شروع کنید. از آنجایی که این یک زبان تفسیری در متن یک مرورگر وب است، شما حتی نیازی به تهیه یک کامپایلر هم ندارید.

برای ساده تر کردن کار ما،  ابزارهای ویرایش جاوا اسکریپت بسیار خوبی هم ارائه شده اند. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود  -

• Microsoft FrontPage – مایکروسافت یک ویرایشگر محبوب HTML به نام FrontPage ایجاد کرده است. FrontPage همچنین تعدادی ابزار جاوا اسکریپت را در اختیار توسعه دهندگان وب قرار می دهد تا به ایجاد وب سایت های تعاملی کمک کنند.

• Macromedia Dreamweaver MX - Macromedia Dreamweaver MX یک ویرایشگر HTML و جاوا اسکریپت بسیار محبوب در میان جمعیت حرفه ای توسعه وب است. چندین مؤلفه جاوا اسکریپت از پیش ساخته شده را فراهم می کند، به خوبی با پایگاه های داده ادغام می شود و با استانداردهای جدید مانند XHTML و XML مطابقت دارد.

• Macromedia HomeSite 5 - HomeSite 5 یک ویرایشگر HTML و جاوا اسکریپت محبوب از Macromedia است که می تواند برای مدیریت مؤثر وب سایت های شخصی استفاده شود.

جاوا اسکریپت امروز کجاست؟

استاندارد ECMAScript Edition 5 اولین بروزرسانی خواهد بود که در بیش از چهار سال گذشته منتشر می شود. جاوا اسکریپت 2.0 مطابق با نسخه 5 استاندارد ECMAScript است و تفاوت بین این دو بسیار جزئی است.

مشخصات JavaScript 2.0 را می توان در سایت زیر یافت: http://www.ecmascript.org/

امروزه جاوا اسکریپت نت اسکیپ و جی اسکریپت مایکروسافت با استاندارد ECMAScript مطابقت دارند، اگرچه هر دو زبان همچنان از ویژگی هایی پشتیبانی می کنند که بخشی از استاندارد نیستند.